Bricklopedia 2017 - page 8

8
100 jaar bakstenen van Engels
Zo rond 1912 is Leopold H.H. Engels, zoon van
Franciscus J.M. (Leonardus) Engels en kleinzoon van
Johannes Michael Engels, die burgemeester was in
de gemeente Helden van 1815 tot 1846, begonnen
met een steenfabriek aan de Steenstraat in die tijd
“de Huishoek” in Panningen. Hij was landbouwer van
beroep, net als z’n vader, was hiervoor ook opgeleid,
maar twijfelde aan de toekomst in de landbouw.
ging naar de volgende locatie. Door de
grotere aantallen bakstenen die nodig
waren maakte men in de regel gebruik
van ringovens voor metselstenen en
kamerovens voor straatstenen.
Deze ringvlam- en zigzagovens
waren efficiënter in energieverbruik en leverden
ook bakstenen van betere kwaliteit dan de eerdere
veldovens. De investering was groter, maar door
uiteindelijk lagere productiekosten en betere
kwalitatieve eindproducten van deze bedrijven legden
de veldovens het loodje.
Steenfabriek Leopold Engels werkte in aanvang met
paardenkracht om de klei te mengen en plastisch
te maken, maar na enige tijd deed ook hier de
stoommachine haar intrede. Stoomsteenfabriek was
destijds ook op het dak van de ovenhal te lezen.
Voor de tweede wereldoorlog had Engels reeds
elektromotoren om de pers en de mengers aan
te drijven. Deze motoren en de eigen vrachtauto
werden echter door de bezetter in beslag genomen.
De fabriek heeft tijdens een groot deel van de
oorlog stil gelegen. De schoorsteen werd door de
bezetter met springstof verwoest waardoor er veel
schade was ontstaan. Na de bevrijding werden de
schoorsteen, de gebouwen en het machinepark snel
hersteld. Er waren namelijk dringend stenen nodig
voor de opbouw van het land.
Het bakken van stenen ging het hele jaar door maar
het handvormen en drogen van stenen gebeurde
alleen in de maanden dat er op een natuurlijke
manier gedroogd kon worden wat betekende dat
een deel van de werknemers ’s winters thuis moest
blijven. In de jaren vijftig werd er een ‘automatische’
drogerij gebouwd en vanaf toen kon men het hele
jaar door produceren.Voorheen werden er alleen van
april tot oktober stenen gevormd en gedroogd, maar
vanaf dat moment was er voor iedereen het hele jaar
werk.
Het persen van de stenen werd systematisch verder
gemechaniseerd waardoor men meer stenen kon
produceren en het lichamelijk zware werk verdween.
De machines werden groter en sneller en de
productieaantallen, soorten en kleuren namen toe.
Steenfabriek Engels bouwde in 1965 haar eerste
De vergunning voor het oprichten van een
steenfabriek is door Leopold Engels aangevraagd op
23 maart 1913 en afgegeven op 5 mei 1913 door
burgemeester en wethouders van Helden. Datum
oprichting volgens Kamer van Koophandel is 25
maart 1913 onder de naam Steenfabriek Leopold
Engels N.V. welke in 1961 is omgezet in de besloten
vennootschap Steenfabriek Leopold Engels B.V.
waarna de naam in 2004 is gewijzigd in Steenfabriek
Engels Helden B.V.
Aan het einde van de 19e en het begin van de 20e
eeuw zijn er in Nederland vele steenfabrieken
opgericht. Het was de tijd dat de steden flink
moesten uitbreiden want de mensen trokken van
het platteland naar de stad op zoek naar werk in
de opkomende industrie. Er waren veel bakstenen
nodig voor huizen, fabrieken, spoorwegen (stations
en viaducten), wegen en overheidsgebouwen. In
Panningen waren vanaf 1913 twee steenfabrieken
gevestigd die samen aan ruim 100 mensen werk
verschaften en hierdoor voor de gemeenschap in
Helden van grote betekenis waren.
Rond de eeuwwisseling werd er een nieuw type
oven ontwikkeld, namelijk de ringoven. Dit was het
moment dat men de stenen ging bakken op een
vaste locatie en zo ook het begin van Steenfabriek
Engels.Voorheen bouwde men een veldoven daar
waar klei aanwezig was en er gebouwd werd.Als de
gebouwen klaar waren brak men de veldoven af en
1,2,3,4,5,6,7 9,10,11,12,13,14,15,16,17,18,...212
Powered by FlippingBook